Tunceli ili, kuzeyde ve batıda Munzur Dağları ile Karasu Irmağı, doğuda Bingöl Dağları ve Peri Suyu, güneyde Keban Baraj Gölü ile çevrilidir. Anadolu'nun pek çok yerinde olduğu gibi, bu bölgede de çağlar boyunca pek çok uygarlık yaşamıştır. Orta Çağdan kalma ve bugün hala iyi durumda bulunan Pertek kalesi ve Munzur Vadisi Milli Parkı görülmeye değer güzellikleridir.
Tunceli'nin yerleşimleri: Çemişgezek, Hozat, Mazgirt, Nazımiye, Ovacık, Pertek ve Pülümür'dür. Tunceli'nin eski ismi Dersim'dir. Bu isim 25 Aralık 1935’de çıkarılan Tunceli Kanunu ile değiştirilmiştir. DERSİM İSMİ TUNCELİ OLMUŞTUR !
TARİHÇESİ :
Yörede Dêsım diye telaffuz edilen aslında bugünkü Tunceli'yi değil, o yörenin adını belirler. Tunceli'nin yöresel adı Mamekiye 'dir. "Yunan tarihi ve coğrafyacılarının Dersim bölgesine Daranis ve Derksene adını verdikleri gibi Dara'nın Bisitun kitabelerinde bu havaliye Zuza tabirinin, Dersim yöresinde konuşulan Zaza dilinin sözcüğünden geldiği muhtemeldir. Bu bölgeye gelip yaşayan ilk uyğarlığın Hititler olduğu söylenmektedir.Dersim adinin kökeni bölgeye hakim olan Desimli aşiret konfederasyonundan almiştır.
OSMANLI DEVLETİ DÖNEMİ :
1847 yılında Dersim Sancağı’nın Erzurum eyaletine verilmesinden sonra 1859 yılında yapılan bir değişiklik de Harput eyaletine bağlanır. İşte bu tarihten itibaren Dersim ve çevresi haritalarda gösterilmeye başlanmıştır.
I.Dünya Savaşı >>>>>>> Dünya Savaşında Doğu Cephesinin önemli ikmal yollarından biri olmuştur.
Kurtuluş Savaşı >>>>>>>> Dersim halkı birkaç aşireti saymazsak Kurtuluş Savaşı'na tamamen destek olmuştur. TBMM 1. Dönemde Dersim mebusu (milletvekili) olarak Diyap Ağa (Yıldırım), Meço Ağa, Mustafa Ağa (Öztürk) ve Binbaşı Hasan Hayri bulunmuşlardır. TBMM Ordusu Yunanlılara Kütahya-Eskişehir Savaşı'nda yenilince TBMM'nin Kayseri'ye taşınması gündeme gelmiş, Dersim mebusu Diyap Ağa Biz buraya savaşmaya mı geldik, kaçmaya mı? diyerek diğer mebuslarada cesaret vermiştir. Bundan sonra 1923'te düşman gitmiş, cumhuriyet ilan edilmişti.
CUMHURİYET DÖNEMİ :
Cumhuriyet döneminde Şeyh Sait ve Dersim İsyanına tanıklık eden Dersim, 1936-38 yıllarında gerçekleşen Dersim İsyanları'nda büyük zarar gördü. 25 Aralık 1935 yılında çıkarılan Tunceli kanunu ile Dersim tarihsel yöresi içinde yer alan ve Munzur çevresini kapsayan bölgenin adı Tunceli olarak değiştirildi.
Konu: DERSİM ( TUNCELİ ) 62 
Çarş. Ocak 07, 2009 11:22 pm
